روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع‌کننده‌ی محصولات کسپرسکی در ایران)؛ دوربین‌های جاسوسی در آپارتمان‌های استیجاری یا اتاق‌های هتل: حقیقت یا خیال؟ متأسفانه باید بگوییم این داستان حقیقت دارد. همین اواخر خانواده‌ای در نیوزلند که آپارتمانی را در ایرلند اجاره کرده بودند متوجه دوربین مخفی‌ای شدند که داشت از اتاق پذیرایی فیلم لایو می‌گرفت. برای شناسایی این دوربین‌ها باید اشعه ایکس داشت زیرا آن‌ها به دقت و با ظرافت خاصی خود را استتار می‌کنند. دستگاه‌های مختلفی برای شناسایی دوربین‌های جاسوسی وجود دارند که این کار را یا با تشعشعات الکترومغناطیسی و یا سیگنال وای‌فای انجام می‌دهند اما آیتم‌های خوبی برای وقتی انسان در سفر است نمی‌باشند. علاوه بر این برای استفاده از آن‌ها باید مهارت تخصصی بالا و یا دستیار متخصص داشت. محققین سنگاپور اما به تازگی راهکاری برای شناسایی دستگاه‌های مخفی‌شده کشف کرده‌اند. این کار در حقیقت توسط حسگری به نام ToF داخل اسمارت‌فون‌های معمولی صورت می‌گیرد. نام این متود LAPD است به معنای شناسایی عکس با کمک لیزر[1]. با ما همراه بمانید تا این فناوری را مورد بررسی قرار دهیم.

حسگر ToF چیست؟

حتی اگر دو واژه ToF sensor و ToF camera برای شما بی‌معنا باشند باز هم ممکن است به یکی از این دو در اسمارت‌فون خود برخورده باشید. برای مثال کارکرد آن‌ها در آنلاک کردن اسکرین توسط شناسایی چهره یا شناسایی ژست‌های حرکتی یا ایجاد پس‌زمینه‌ی فوکوس‌شده مشاهده کرده‌اید. اسمارت‌فون در واقع برای انجام این تسک‌ها باید تصویر سه‌بعدی‌ای را ببیند تا بداند چه چیزی به دوربین نزدیک است و چه چیزی بدان دور. مسئولیت این کار با حسگر ToF است (مخفف زمان پرواز[2]). این حسگر پرتو اینفرارد را ساطع می‌کند و زمانی را که تشعشات نیاز دارند برای بازتاب را اندازه‌گیری می‌نماید. هر قدر این زمان بیشتر باشد شیء از حسگر دورتر است. نتایج تحقیق محققین سنگاپوری نشان داده است که علاوه بر وظایف اولیه‌شان، ماژول‌های ToF در پیدا کردن دوربین‌های جاسوسی هم بی‌نظیر عمل می‌کنند. دلیلش هم این است که پرتوی ساطع‌شده توسط حسگر یک نور شاخص را روی لنزها می‌اندازد که بواسطه‌ی آن دستگاه مزاحم را می‌شود تشخیص داد.

از آنجایی که اپ‌های دوربین اسمارت‌فون مجهز به ToF به چهار منظور ساخته شده‌اند، محققین مجبور بودند اپی جداگانه را بسازند و قابلیت‌های حسگر را تکمیل کنند تا بهتر نور ناشی از دوربین مخفی را جستجو کنند. ابتدا محققین سیستم هوشمندی را که به کار در خصوص دامنه بهینه برای اسکن اشیاء اطلاع می‌دهد اضافه کردند. اگر اسمارت‌فون به جسم مشکوک خیلی نزدیک باشد نور ناشی از آن بسیار خیره‌کننده خواهد بود و حسگر را بسیار اشباع می‌کند. برعکس اگر دستگاه خیلی دور باشد نور ضعیف خواهد بود و شناساگر قادر به ثبت آن نخواهد بود. دوم اینکه این تیم پژوهشی فیلتری را به کار برد که کارش غربال سیگنال‌های خارجی بود. این سیگنال‌ها دلیل این هستند که شناساگر می‌تواند کمابیش تنها در میدان دیدی محدود لنزهای مخفی را با دقت شناسایی کند: هر چیزی خارج از مخروط، شناساگر را گیج کرده و مثبت کاذب‌هایی را در پی خواهد داشت. در آخر، متخصصین برای کاهش بیشتر نرخ مثبت کاذب از فیلترهای قابل‌برنامه‌ریزی خودآموز استفاده کردند. حقیقت این است که رزولوشن سنسورهای ToF بسیار پایین است (فقط 320×240 pixels). به همین دلیل شناساگر نمی‌شود به آسانی سایز دقیق را تعیین کند؛ همینطور شکل و شدت نور را. و درست همین پارامترها هستند که دوربین مخفی را از سایر اجسام بی‌ضرر متمایز می‌سازند.

نتایج آزمایش

محققین برای تست قابلیت اجرای این متود ست به انجام آزمایشی زدند. در این مطالعه 379 داوطلب شرکت کردند؛ از این شرکت‌کنندگان خواسته شد تا به سه روش زیر دوربین‌های جاسوسی را پیدا کنند:

•         با چشم غیرمسلخ
•         با شناساگر تخصیی که این روزها در بازار است
•         و با LAPD

به آن‌ها 30 تا 60 ثانیه برای جستجو وقت داده شد (مدت‌زمانی که به طور متوسط مسافر می‌تواند روی این کار صرف کند). متود اول نتایج چشمگیری نداشت. تنها 46 درصد شرکت‌کنندگان توانستند با چشم غیرمسلح دوربین‌های مخفی را پیدا کنند. افزون بر این کلی هم مثبت کاذب در این میان وجود داشت: 54.9 درصد موارد داوطلبان به اجسام اشتباه یا مکان‌های غلط اشاره کردند. متود دوم هم نتایج معموبی به همراه داشت (دو حالت اسکن به کار گرفته شد): دوربین‌های جاسوسی در مود اول توسط 62.3 درصد و در مود دوم آن‌ها توسط 57.7 درصد داوطلبان شناسایی شدند. تعداد مثبت کاذب‌ها هم بسیار بالا بود: 26.9 درصد برای سناریوی اول و 3.2 درصد برای سناریوی دوم. و اما متود LAPD بالاترین اثربخشی را داشت: دوربین‌های جاسوسی در 88.9 درصد موارد شناسایی شدند. حتی وقتی محققین برای سخت‌تر کردن این تجسس نور را عوض کردند هم نرخ شناسایی زیر 77.8 درصد نیافتاد. مثبت کاذب‌ها هم بسیار پایین بودند: 16.67 درصد.

پروژه در حال تکمیل

علیرغم نتایج شگفت‌کننده این آزمایش هنوز اپ LAPD خیلی راه دارد تا به اپ استور یا گوگل‌پلی برسد. به نقل از محققین این پروژه، سنسورهای مدرن ToF هنوز در بخش دقت میدان دید و رزولوشن جای کار دارند و همه اسمارت‌فون‌ها هم به چنین ماژولی مجهز نیستند. پس تا زمانی که این طرح تقویت نشده کاربران باید صبور باشند و اجالتاً به همان متودهای قبلی برای شناسایی دوربین‌های مخفی بسنده کنند.

منبع: کسپرسکی آنلاین (ایدکو)

کسپرسکی اسم یکی از بزرگترین شرکتهای امنیتی و سازنده آنتی ویروس است که برخی از کاربران اشتباهاً این شرکت و محصولات آنتی ویروس آن را با عناوینی نظیر کسپرسکای،کاسپرسکی، کسپراسکای، کسپراسکای، و یا کاسپراسکای نیز می‌شناسد. همچنین لازم به ذکر است مدیرعامل این شرکت نیز یوجین کسپرسکی نام دارد.

[1] Laser-Assisted Photography Detection

[2] Time-of-Flight